วัยรุ่นกับโภชนาการเพื่อสร้างเสริมสุขภาพ

อาหารและโภชนาการเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิตของมนุษย์ ที่จะช่วยสร้างเสริมร่างกายให้แข็งแรง การได้รับสารอาหารที่มากหรือน้อยเกินไปย่อมจะก่อให้เกิดภาวะโภชนาการเกินหรือภาวะโภชนาการต่ำได้ การเรียนรู้ถึงหลักการบริโภคอาหารและโภชนาการตามหลักโภชนาบัญัติ จะทำให้สามารถเลือกบริโภคอาหารได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสมกับวัย ซึ่งจะเป็นผลดีต่อการสร้างเสริมสุขภาพ

1.ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับอาหารและโภชนาการ
     1.1.ความหมายของอาหารและโภชนาการ
        อาหาร หมายถึง สิ่งที่รับประทานแล้วมีประโยชน์ต่อร่างกาย อาจจะอยู่ในรูปของของเหลวหรือของแข็งก็ได้
        โภชนาการ   หมายถึง   เนื้อหาวิชาการที่เป็นข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร เรียกว่าวิทยาศาสตร์การอาหาร
      1.2.คุณค่าของอาหารต่อสุขภาพ
      - ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโต
      - ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย
      - ให้พลังงานและความอบอุ่นแก่ร่างกาย
      - ช่วยให้อวัยวะต่างๆภายในร่างกายทำงานได้ตามปกติ
      - ช่วยสร้างเสริมภูมิต้านทานโรคให้แก่ร่างกาย
2.ภาวะโภชนาการ
   ภาวะโภชานการ หมายถึง สภาพหรือภาวะของร่างกาย อันเนื่องมาจากการบริโภคอาหารซึ่งร่างกายนำอาหารที่ได้รับไปใช้เพื่อความเจริญเติบโต ซ่อมแซม และให้ร่างกายทำงานได้ตามปกติ
   2.1.ประเภทของภาวะโภชนาการ   แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่
      - ภาวะโภชนาการที่ดี คือ ร่างกายได้รับปริมาณอาหารเพียงพอ ถูกสัดส่วน หลากหลาย ครบถ้วนและเหมาะสมตามร่างกายต้องการ
      - ภาวะโภชนาการที่ไม่ดี หรือภาวะทุพโภชนาการ หมายถึง การที่ร่างการได้รับอาหารที่ไม่เหมาะสมกับร่างกาย ทำให้เกิดภาวะโภชนาการที่ไม่ดี แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่
     1. ภาวะโภชนาการต่ำ หรือขาดสารอาหาร หมายถึง ร่างกายได้รับอาหารที่ไม่เพียงพอ
     2. ภาวะโภชนาการเกิน หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับอาหารและสารอาหารมากเกินต่อความต้องการของร่างกาย
     2.2. ปัญหาการเกิดโรคจากภาะทุพโภชนาการ
     1. โรคอ้วน มีสาเหตุมาจาก
         - รับประทานอาหารมากเกินไป
         - พันธุกรรม
         - ความผิปกติของร่างกาย
         - ขาดการออกกำลังกาย
     2. โรคขาดสารอาหาร มีสาเหตุมาจาก
         - ได้รับสารหารหารที่ไม่เพียงพอ
         - ขาดวิตามิน
         - ขาดธาตุเหล็ก
         - ขาดธาตุไอโอดีน
3. โภชนาบัญญัติและธงโภชนาการ จากปัญหาภาวะทุพโภชนาการ กรมอนามัยได้จัดตั้งกลุ่มทำงาน เพื่อรวมรวมข้อมูลมาแนะนำในการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีของคนไทน เรียกว่า ข้อปฏิบัติการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีของคนไทยหรือโภชนบัญญัติ 9 ประการ อันได้แก่
   1. รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ แต่หมู่ให้หลากหลายและหมั่นดูแลน้ำหนักตัว
   2.รับประทานข้าวเป็นอาหารหลัก
   3.รับประทานพืชผักให้มากและรับประทานผลไม้เป็นประจำ
   4.รับประทานปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ และเมล็ดแห้งเป็นประจำ
   5.ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย
   6.รับประทานอาหารที่มีไขมันแต่พอควร
   7.หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารรสหวานจัดและเค็มจัด
   8.รับประทานอาหารที่สะอาดปราศจากการปนเปื้อน
   9.งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์

ธงโภชนาการ

4. หลักการเลือกอาหารที่เหมาะสมกับวัย
อาหารเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องการ ซึ่งแต่ละคนต่างก็มีความต้องการที่ต่างกัน หากเลือกรับประทานที่เหมาะสมกับวัยก็จะทำให้มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ส่งผลให้มีสุขภาพจิตที่ดีตามไปด้วย
4.1. ประเภทของอาหารที่วัยรุ่นควรได้รับในแต่ละวัน

4.2. อาหารที่เหมาะสำหรับวัยรุ่น

    4.3. ปัญหาสุขภาพจากการรับประทานอาหารของวัยรุ่น
     1.รับประทานอาหารไม่เป็นเวล่และงดอาหารบางมื้อ
     2.รับประทานอาหารรสจัด
     3.รับประทานอาหารสุกๆดิบๆ
     4.การดื่มน้ำอัดลมเป็นประจำ
     5.รับประทานอาหารจานด่วน
     6.การรับประทานอาหารจุบจิบ รับประทานจุ
5.ฉลากบนผลิตภัณฑ์อาหาร
ฉลาก หมายถึง รูปรอยประดิษฐ์ เครื่องหมาย หรือข้อความใดๆที่แสดงไว้ที่อาหาร ภาชนะ บรรจุอาหาร หรือหีบห่อ
ฉลากโภชนาการ คือ ฉลากอาหารที่มีการแสดงข้อมูลโภชนาการของอาหารนั้นอยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า Nutrition Information
5.1.ผลิตภัณฑ์อาหารที่ต้องมีฉลากตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข